کتاب هواتف الجنان (کتاب)«هواتف الجنان» تالیف محمد بن جعفر بن سهل سامری خرائطی (متوفی ۷۲۳ ق)، به بیان احادیثی در مورد اجنه و تایید وجود چنین موجوداتی از طریق روایات پرداخته است. این اثر یکی از معدود کتابهایی که در این موضوع خاص با تحقیق ابراهیم صالح منتشر شده است. ۱ - ساختار کتابکتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، ۲۲ روایت از منابع اهل سنت و بخش سماعات است. محقق کتاب با شماره گذاری احادیث به بیان مطالب خود در ذیل این احادیث پرداخته است. ۲ - گزارش محتوامحقق در مقدمه به بیان مختصری پیرامون احوالات مولف، وصف نسخه خطی کتاب، ارزش کتاب در نزد علما پرداخته است. در پایان نیز واژه‌های جن ، کاهن و هواتف را توضیح داده است. [۱]
هواتف الجنان، محمد بن جعفر بن سهل سامری خرائطی، ص۱۲.
متن کتاب با ذکر اسناد کتاب آغاز می‌شود. اولین حدیث از ابراهیم بن هانی نیشابوری است که عبارت است از «الجن علی ثلاثه اصناف: صنف لهم اجنحه یطیرون فی الهواء، و صنف حیات و کلاب، و صنف یحلون و یظعنون»، که اجنه را به سه دسته تقسیم کرده است. حدیث دوم روایت مفصلی به نقل از سلمان فارسی است که به اختصار از این قرار است که روزی به همراه رسول خدا صلی‌الله علیه‌و‌آله‌وسلّم در مسجد بودیم که صدایی را شنیدیم که بر آنحضرت سلام می‌دهد اما صاحب سخن را نمی‌دیدیم. رسول خدا صلی‌الله‌علیه و‌آله وسلّم سلام را پاسخ گفت و فرمود پاسخ سلام برادرانتان را بدهید و ما پاسخ گفتیم. سپس حضرت پرسید تو کیستی؟ گفت: من عرفطة بن شمراخ یکی از بنی نجاح هستم. نزد شما آمده‌ام در حالی که اسلام آورده‌ام. حضرت فرمود: آفرین بر تو‌ای عرفطه، چهره خود را بر ما نمایان کن. وی با چنان هیبتی نمایان شد که لرزه بر اندام اصحاب افتاد. در ادامه روایت وی از رسول خدا درخواست می‌کند که کسی را با من بفرست که قوم مرا به اسلام دعوت کند و من او را سلامت نزد تو باز می‌گردانم. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم چند بار فرمود: چه کسی به تبلیغ جنیان از جانب من می‌رود که بهشت را برای او تضمین کنم. کسی جز علی علیه‌السّلام این دعوت را پاسخ نگفت. خلاصه آنکه حضرت علی علیه‌السّلام مبلغ اسلام در میان جنیان می‌شود و آنها به حقانیت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و فرستاده اش شهادت می‌دهند و اسلام می‌آورند. مولف در بیان مطالب کتاب از اشعار نیز بهره است. تمامی احادیث کتاب از منابع اهل سنت انتخاب شده است و صحت و سقم برخی از آنها جای تامل دارد. در پایان متن محقق بخشی را با عنوان سماعات نسخه در وصف نسخه خطی کتاب و مستندات آن بیان داشته است. ۳ - وضعیت کتابفهرست آیات قرآنی ، احادیث ، قافیه‌ها، اعلام ، اقوام ، اماکن، موضوعات، منابع اصلی در پاورقی کتاب در انتهای اثر آمده است. کتاب دارای ارجاعات و پاورقی‌هایی از محقق می‌باشد که در هر صفحه در ذیل هر لغت و عبارت از احادیث کتاب به صورت مستند بیان شده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |